آشنایی با صورت معاملات فصلی و ماده 169 قانون مالیات های مستقیم، مالیات و صورت معاملات فصلی چیست؟ از مباحث مهم در حسابداری است که برای ارائه گزارش‌های شفاف و کامل به سازمان مالیاتی لازم است تمام فعالیت‌های مالی و اقتصادی کسب و کار بر اساس استانداردهای تعیین شده ثبت شوند. به ویژه اینکه در سال‌های اخیر قوانین مالیاتی و محاسبه مالیات به عنوان یکی از منابع اصلی تامین بودجه دولت، بسیار مورد توجه مسئولین و سازمان‌های مربوطه قرار گرفته است.
برای پیاده‌سازی و اجرای درست قوانین مالیاتی و رعایت عدالت اجتماعی در تعیین نرخ مالیات، لازم است سازمان امور مالیاتی اطلاعات درستی از جریان‌های مالی اشخاص حقیقی و حقوقی داشته باشد. به همین دلیل ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم با موضوع صورت معاملات فصلی اهمیت بسیاری پیدا کرده‌است، به گونه‌ای که این قانون به سازمان امور مالیاتی در تشخیص فرار مالیاتی توسط شرکت‌ها و کسب‌و‌کارهای مختلف کمک می‌کند.
تعریفی ساده از گزارش صورت معاملات فصلی
مالیات یکی از مهم‌ترین منابع تامین بودجه دولت است که بر اساس درآمدها و دارایی‌های شرکت ارزیابی و محاسبه می‌شود. برای تعیین نرخ مالیات هر یک از کسب‌و‌کارها، کارشناسان امور مالیاتی در کنار دسترسی به اسناد مالی واحدهای اقتصادی مانند دفاتر قانونی و دفاتر مشاغل، می‌توانند از صورت‌حساب‌های موردی نیز برای تعیین دقیق درآمد مشمول مالیات کمک بگیرند. گزارش صورت معاملات فصلی چیست؟ گزارشی به عنوان بازوی اجرایی سازمان مالیاتی به‌شمار می‌رود.
به منظور شناسایی صورت معاملات فصلی چیست؟ باید گفت هر واحد اقتصادی، سازمان امور مالیاتی برای اشخاص حقیقی و حقوقی، کارت اقتصادی تعریف کرده است که در آن شماره اقتصادی برای اشخاص ثبت شده و می‌بایست این شماره در فاکتورهای خرید و فروش، صورتحساب‌ها و فرم‌ها درج شود تا پیگیری معاملات واحدهای اقتصادی با دقت بالاتری انجام شود.
به گزارش‌های مالی که بر اساس ماده ۱۶۹ و ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم تنظیم می‌شوند، صورت معاملات فصلی، معاملات خرید و فروش، گزارشات خرید و فروش فصلی، گزارشات فصلی موضوع ماده ۱۶۹ گفته می‌شود. در ادامه برای آشنایی کامل با گزارشات خرید و فروش فصلی و صورت معاملات فصلی چیست؟ ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم را به طور کامل بررسی می‌کنیم.
موضوع ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم چیست؟
برحسب این ماده، اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل که موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی هستند؛ باید برای معاملات روزانه خود، صورتحساب صادر کرده و شماره اقتصادی خود و طرف مقابل را در صورتحساب‌ها و قراردادها ثبت کنند و فهرست معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.
جریمه‌های مربوط به ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم
به دلیل اهمیت اجرایی کردن این ماده از قانون مالیاتهای مستقیم، ضمانت اجرایی برای آن در نظر گرفته شده است که در زیر تمام جریمه‌های تعریف شده برای عدم توجه به صورت معاملات فصلی را لیست کرده‌ایم:
- عدم صدور فاکتور در معاملات روزانه، معادل ۲% مبلغ مورد معامله جریمه به همراه خواهد داشت.
- در صورتی‌که در صورتحساب معامله، کد اقتصادی خریدار و یا فروشنده ثبت نشود، سازمان ۲% مبلغ معادله را به عنوان جریمه در نظر خواهد گرفت.
- اگر یک واحد اقتصادی برای صدور فاکتور معاملات خود از شماره اقتصادی دیگران استفاده کند و برعکس، ۲% مبلغ فاکتور جریمه خواهد شد.
- اگر یک واحد اقتصادی، گزارش فهرست معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی ارائه ندهد، معادل ۱% مبلغ کل معاملاتی که گزارش آنها را ارائه نکرده است، جریمه خواهد شد.
نکته : اگر یکی از واحدهای اقتصادی همزمان دو مورد اولی را رعایت نکند، یعنی کد اقتصادی خود و یا طرف معامله را در صورتحساب ثبت نکند یا کلا برای معاملات خود صورتحساب صادر نکند، حداکثر ۲% مبلغ فاکتور جریمه خواهد شد. به بیان ساده‌تر، اگر این سه تخلف همزمان انجام شوند برای مؤدی فقط ۲% جریمه محاسبه می‌شود. با هدف اجرای درست ماده ۱۶۹ قانون مالیاتهای مستقیم، توضیحات بیشتری در قالب چند تبصره ارائه شده است که لازم است مودیان مالیاتی از این تبصره ها نیز آگاهی کامل داشته باشند.
