خرید کالا در حسابداری بازرگانی به چه صورت است؟، شرکت بازرگانی به شرکتی گفته می‌شود که کالایی را بدون آنکه در تولید آن نقشی داشته باشد خریده و یا از کشوری وارد کرده و بدون ایجاد هیچ تغییری آن را روانه بازار و به فروش برساند. فرآیند تجارت عمده فروشان و حتی خرده فروشان نوعی فعالیت بازرگانی محسوب شده و نیازمند حسابداری بازرگانی و فهم اصول آن است. خرید و فروش کالا درشرکتهای بازرگانی به صورت خرید نسیه ، فروش نقدی و فروش نسیه امکان پذیر است.
با توجه به تعریفی که از شرکت‌های بازرگانی و فعالیت‌های آنها ارائه گردید حسابداری این شرکت‌ها رویه خاصی داشته و بسیار حائز اهمیت است، در این مطلب در مورد عملیات حسابداری در شرکت‌های بازرگانی (حسابداری بازرگانی) توضیحاتی ارائه می‌شود. قبل از ارائه مطالب اصلی در رابطه با عملیات حسابداری بازرگانی به موضوعی کوتاه در مورد دو نوع از سیستم‌های ثبت در حسابداری بازرگانی اشاره می‌کنیم:
سیستم ادواری: در این سیستم ثبتی، موجودی و بهای کالا در طی دوره ای در دفاتر و حساب‌ها ثبت نمی‌گردد و در طول آن دوره مالی، گردشی ندارد. در پایان سال و با شمارش میزان کالا و بهای آن ( بر اساس روش گردش بهای تمام شده) به عنوان موجودی پایان دوره آن سال و موجودی ابتدای دوره سال جدید در دفاتر و ترازنامه ثبت می‌شود.
سیستم دائمی: در این سیستم در هر پروسه خرید و فروش کالا، حساب موجودی کالا بدهکار و بستانکار می‌شود و مقدار و بهای آن ثبت می‌گردد. بدین ترتیب که اگر موجودی کالا افزایش یابد مثلا خریدی انجام شود یا برگشت از فروشی صورت گرفته باشد و یا موجودی کالا بصورت فروش یا برگشت از خرید کاهش یابد در حساب ثبت می‌شود و لذا در هر زمان می‌توان میزان موجودی کالای شرکت را به صورت دقیق از دفاتر حسابداری شرکت استخراج کرد.
در یک سیستم حسابداری بازرگانی اطلاعات زیر باید مشهود و در دسترس باشد:
- قیمت تمام شده کالای خریداری شده
- میزان موجودی کالا
- میزان فروش
- قیمت تمام شده کالای فروش رفته
در هر مرحله از پروسه حسابداری بازرگانی نکاتی وجود دارد که توجه و دقت به آنها از وظایف یک حسابدار کاردان است. مراحل مهم حسابداری بازرگانی و نکاتی که در هر مرحله باید به آنها توجه کرد به شرح زیر اند:
خرید کالا در حسابداری بازرگانی
در عملیات حسابداری بازرگانی به هنگام خرید کالا باید به این نکته توجه کرد که ممکن است فروشنده تخفیفاتی را به شرکت بدهد که این تخفیفات چهار نوع اند و هریک باید به طرز خاصی در دفاتر حسابداری شرکت بازرگانی ثبت شوند:
تخفیف تجاری: این نوع تخفیف، تخفیفی است که معمولا هنگام خرید به صورت عمده به شرکت خریدار داده می‌شود و یا در زمان‌های خاصی از سال به عنوان مثال فروش ویژه بهاره و … فروشنده درصدی تخفیف برای کالای خریداری شده توسط شرکت قائل می‌شود. تخفیف تجاری در جایی ثبت نمی‌شود و به عبارتی در عملیات حسابداری بازرگانی مربوط به ثبت خرید کالای با تخفیف تجاری، تنها مبلغ خرید خالص ثبت می‌شود.
تخفیف توافقی: این نوع تخفیف که در واقع آن را به نوعی باید چانه زدن نام نهاد، توافقی است که در قیمت خرید و فروش بین خریدار و فروشنده کالا صورت می‌گیرد. تخفیف توافقی نیز مانند تخفیف تجاری چون پیش از قطعی شدن معامله انجام می‌پذیرد، در دفاتر حسابداری ثبت نمی‌شود. این دو نوع تخفیف معمولا در زیر فاکتور قید می‌شوند.
تخفیف نقدی: به هنگام خرید گاهی فروشنده تخفیفی را بدین صورت تعیین می‌کند که اگر مبلغ خرید کالا زودتر از تاریخی که تعیین شده پرداخت شود تخفیفی را برای آن در نظر بگیرد، به این نوع تخفیف که به نوعی به عنوان تشویق به خریدار داده می‌شود، تخفیف نقدی گفته می‌شود. در مورد این نوع تخفیف چون در زمان خرید هنوز مشخص نیست که تخفیف تعلق خواهد گرفت یا خیر مبلغ خرید بدون تخفیف بدهکار و مبلغ پرداختی بستانکار ثبت می‌شود. اما هنگامی که پرداختی زودتر از موعد مقرر صورت گرفت، مبلغ تخفیف در آن لحاظ می‌شود.
تخفیف به علت عیب و نقص: گاهی خریدار به دلیل معیوب بودن جنس خریداری شده و یا عدم مطابقت آن با نمونه ارائه شده اولیه، بخشی از جنس خریداری شده را به فروشنده عودت داده و یا بابت معیوب بودن آن از فروشنده تخفیف می‌گیرد، در هر دو صورت مبلغ عودت داده شده یا تخفیف بایستی به صورت برگشت از خرید و تخفیف ثبت شود.
